prof. dr hab. Piotr Kołakowski, prof. zw. AP
Prof. zw. dr hab. Piotr Kołakowski (1966 r.) - kierownik Zakładu Stosunków Międzynarodowych, w latach 2008-2016 członek Senatu Akademii Pomorskiej. Jako pierwszy absolwent studiów historycznych słupskiej uczelni przeszedł drogę naukową od magistra do profesora zwyczajnego. W roku 2000 obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Szczecińskim, gdzie w 2009 r. habilitował się. W 2013 r. otrzymał tytuł profesora, a rok później - profesora zwyczajnego.
Zainteresowania badawcze prof. Kołakowskiego obejmują zagadnienia dotyczące problematyki bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa polskiego w XX w., polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej, po kwestie dotyczące organizacji i działalności służb specjalnych innych państw.
Szczególne miejsce w dotychczasowym dorobku naukowym prof. Kołakowskiego zajmuje monografia Między Warszawą a Pragą. Polsko-czechosłowackie stosunki wojskowo-polityczne 1918-1939, Warszawa 2007 (II wydanie 2009). Praca jest pierwszym w historiografii polskiej (a także czeskiej) tak kompleksowym opracowaniem zagadnień dotyczących polsko-czechosłowackich stosunków bilateralnych w dwudziestoleciu międzywojennym. W roku 2010 została ona nominowana do nagrody im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego ustanowionej przez Polskie Towarzystwo Historyczne – Oddział w Krakowie i Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego i znalazła się w gronie ośmiu najlepszych książek poświęconych dziejom Europy Środkowej.
Za nie mniej istotną w dorobku prof. Kołakowskiego należy uznać monografię Pretorianie Stalina. Sowieckie służby wywiadu i bezpieczeństwa na ziemiach polskich 1939-1945, Warszawa 2010, w której autor zmierzył się z wyjątkowo trudnym zadaniem przedstawienia zakresu i zasad funkcjonowania służb specjalnych Związku Sowieckiego na ziemiach polskich nie tylko w czasie II wojny światowej, ale również w okresie międzywojennym. O wadze poczynionych ustaleń świadczyć może fakt, iż powołują się na nie nie tylko badacze polscy, ale również historycy rosyjscy w Enciklopediji wojennoj razwiedki Rosii, Moskwa 2004. Badania nad tymi zagadnieniami zaowocowały także współpracą z niemieckimi historykami. Jej efektem są publikacje w zbiorach materiałów: Die polnische Heimatarmee, Monachium 2003 i Gewalt und Alltag im besetzten Polen 1939-1945, Osnabruck 2012.
Kolejna ważną monografią w dorobku prof. Kołakowskiego jest Czas próby. Polski wywiad wojskowy wobec groźby wybuchu wojny w 1939 roku, Warszawa 2012. W ten sam nurt zainteresowań badawczych wpisuje się wydane w 2015 roku opracowanie poświęcone mjr. Jerzemu Sosnowskiemu.
O wielokierunkowości badań prowadzonych przez prof. Kołakowskiego świadczą także opracowane przez niego we współpracy z innymi historykami zbiory dokumentów, dotyczące ważkich obszarów i zagadnień z dziejów Polski. Aktywność naukowa prof. Piotra Kołakowskiego przejawia się także udziałem w licznych konferencji naukowych (również o zasięgu międzynarodowym).
Wykaz Publikacji :
- NKWD i GRU na ziemiach polskich 1939-1945, Warszawa 2002
- Między Warszawą a Pragą. Polsko-czechosłowackie stosunki wojskowo- polityczne 1918-1939, Warszawa 2007 ( Warszawa 2009 wydanie II uzupełnione i poprawione)
- Pretorianie Stalina. Sowieckie służby wywiadu i bezpieczeństwa na ziemiach polskich 1939-1945, (wydanie II uzupełnione i poprawione) Warszawa 2013
- Czas próby. Polski wywiad wojskowy wobec groźby wybuchu wojny w 1939 roku, Warszawa 2012
- Sprawa majora Jerzego Sosnowskiego, Warszawa 2015 (współautor A. Krzak)
Zbiory dokumentów:
- Polityka morska państw bałtyckich i skandynawskich w świetle referatów polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych na zjazd bałtycki w Gdyni w 1937 r. (współautorstwo A. G. Dąbrowski), Słupsk 2004
- Przewrót majowy w świetle dokumentów wywiadu, dyplomacji i organów bezpieczeństwa II Rzeczypospolitej (współautor A. Pepłoński), Słupsk 2008
- Wywiad gospodarczy Straży Granicznej wobec firm gdańsko-gdyńskich w latach 1932-1938 (współautor R. Techman), Słupsk 2010
- Wywiad Straży Granicznej 1928-1939. Wybór dokumentów (współautor R. Techman), Słupsk 2013
Redakcje materiałów:
- Afera Rana. Zatrzymanie por. Stefana Kasperskiego przez kontrwywiad sowiecki(współautor R. Kuśnierz), Kraków 2014
- Polski wywiad wojskowy 1918-1945. Materiały pod red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Toruń 2006
- Wywiad wojskowy II Rzeczypospolitej.Materiały pod red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Kraków 2011
- Za kulisami wywiadu i dyplomacji. Polski wywiad wojskowy 1918-1945. Materiały pod red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Kraków 2014
Inne publikacje:
- Działalność sowieckich służb specjalnych na ziemiach polskich 1939-1945, „Przegląd Wschodni” 2000, nr 3
- Współpraca Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza ze służbami wywiadowczymi ZSRR, „Klio” (St. Petersburg), 2000, nr 2
- Działalność służb informacyjnych PPR i GL-AL przeciwko Polskiemu Podziemiu Niepodległościowemu, w: Ziemie Odzyskane pod wojskową administracją radziecką po II wojnie światowej. Materiały z konferencji pod red. S. Łacha, Słupsk 2000
- Metody i cele działania sowieckich grup wywiadowczo-dywersyjnych na terenie Polski 1941-1945, „Zeszyty Naukowe Muzeum Wojska” (Białystok) 2000, nr 13
- Z działalności sowieckiego wywiadu wojskowego przeciwko II Rzeczypospolitej, „Dzieje Najnowsze”, 2000, nr 4
- Rozpoznanie przez sowiecki wywiad niemieckich przygotowań na ziemiach polskich do agresji na ZSRS, „Słupskie Studia Historyczne”, 2001, nr 9
- NKWD-NKGB wobec polskiego podziemia na Kresach Wschodnich 1944-1945, „Zeszyty Historyczne” (Paryż), 2001, nr 136
- Sowiecki kontrwywiad w walce z polskim ruchem oporu 1944 - 1945, „Przegląd Wojskowo-Historyczny”, 2001, nr 1
- Die Unterwanderung des polnischen Untergrundes durch den Nachrichtendienst und Sicherheitsapparat der UdSSR 1939 bis 1945, w: Die polnische Heimatarmee, pod red. B.Chiari , München 2003
- Manewry floty niemieckiej i sowieckiej we wrześniu 1924 r. na Morzu Bałtyckim w świetle informacji polskiego wywiadu, „Przegląd Zachodniopomorski”, 2003, nr 2
- Lotnictwo czechosłowackie w okresie międzywojennym w świetle raportów polskich attaches wojskowych w Pradze, „Zeszyty Naukowe Muzeum Wojska” Białystok 2004, nr 17W
- Wojska Polskiego w Krakowie, „Słupskie Studia Historyczne” 2004, nr 11
- Instrukcja ogólna dla attaches wojskowych z 10 listopada 1920 roku, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 2005, z. 151
- Polsko-czechosłowacka współpraca wywiadowcza w latach 1940-1941
- w świetle sprawozdań Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie (współautor A. Pepłoński), „Przegląd Wojskowo - Historyczny”, 2005, nr 4
- Działalność attaché wojskowego ppłk. Ścieżyńskiego w Pradze w latach 1921–1922, w: Polski wywiad wojskowy 1918-1945.Materiały pod. red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Toruń 2006
- Działalność placówki wywiadowczej Oddziału II Sztabu Głównego WP „Olaf” w Pradze w latach 1930-1934, „Przegląd Wschodni” 2007, nr 4
- Kwestia ukraińska w relacjach polsko-czechosłowackich w latach 1918 -1935, „Słupskie Studia Historyczne” 2007, nr 13
- Działalność polskiego wywiadu przeciwko Czechosłowacji pod koniec lat trzydziestych. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej Między przymusową przyjaźnią a prawdziwą solidarnością, Wrocław, 4-6 listopada 2004, pod red. P. Blazka, P. Jaworskiego, Ł. Kamińskiego, Warszawa 2007
- Sprawozdanie kpt. Wojciecha Lipińskiego z działalności Oddziałów Bojowych na Śląsku Zaolziańskim od 21 do 29 września z 4 października 1938 roku, „Studia Historyczne” 2007, nr 1
- Czeskie działania dywersyjno-sabotażowe przeciwko Polsce jesienią 1938 r., „Słupskie Studia Historyczne” 2007, nr 13
- Instrukcja ogólna dla attaches wojskowych z 23 sierpnia 1922 r., „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2007, nr 1
- NKWD na ziemiach polskich – mechanizm zbrodni. Materiały konferencji Wokół legendy „Ognia”. Opór przeciw zniewoleniu. Polska-Małopolska-Podhale, 1945 – 1956, 11 marca 2007, pod. red. R. Kowalskiego, Nowy Targ 2008
- Uwagi i spostrzeżenia mjr. Feliksa Ankersteina z 1940 r. dotyczące przygotowań i działań dywersyjnych Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, „Dzieje Najnowsze” 2009, nr 1
- „Laboratorium” – komórka analityczna marszałka Józefa Piłsudskiego, „Słupskie Studia Historyczne”, 2010, nr 16
- From the historyk of German sabotage on the territory of the Silesian Province In August 1939, „Zeszyty Naukowe” Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu, 2010, nr 2 (współautor A. Szymanowicz)
- Polsko-czechosłowackie stosunki polityczne (styczeń 1934 – czerwiec 1938), w: A Pomerania ad ultimas teras. Studia ofiarowane Barbarze Popielas-Szultce w 65 rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej,pod red. J. Sochackiego, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2011
- Polski wywiad wojskowy wobec wydarzeń z marca 1939 roku, w: Wywiad wojskowy II Rzeczypospolitej. Materiały pod red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Kraków 2011
- Avantgarde der Revolution - Der NKWD in den polnischen Ostgebieten, w: Gewaltund Alltag im besetzten Polen 1939-1945, pod red. J. Boehlera, S. Lehnstaedta, Osnabrueck 2012
- Zajęcie Sudetów przez wojska niemieckie w 1938 r. w świetle informacji polskiego wywiadu wojskowego, w: Służby specjalne w systemie bezpieczeństwa państwa. Przeszłość – teraźniejszość - przyszłość. Materiały i studia, T.I, pod red. A. Krzaka i D. Gibas-Krzak, Szczecin 2012
- Polsko-czechosłowackie walki o Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 r., „Słupskie Studia Historyczne” 2012, nr 18 Działalność placówki wywiadowczej „Lecomte” Oddziału II Sztabu Głównego WP w Paryżu 1936-1939 „Dzieje Najnowsze” 2012, nr 3
- Przywileje i uprawnienia attaches wojskowych morskich i powietrznych państw obcych w Polsce. Instrukcja Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego z 18 maja 1934 r., „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2012, nr 3
- Czechosłowacja w polskiej polityce zagranicznej w dobie Locarno, w: „Na ostrzu miecza stoją nasze sprawy…” Studia o służbach specjalnych, wojnie i bezpieczeństwie Polski, Europy i świata z okazji 70-lecia profesora doktora habilitowanego Wiesława Wróblewskiego, pod red. A. Aksamitowskiego, P. Zając, Szczecin 2012
- Manewry niemieckiej marynarki wojennej na Morzu Bałtyckim 20-26 wrześnie 1937 r. w świetle informacji polskiego wywiadu wojskowego, „Przegląd Morski” 2012, nr 2
- Zwalczanie szpiegostwa niemieckiego i sowieckiego przez polski kontrwywiad wojskowy pod koniec lat dwudziestych w: Kontrwywiad II RP (1914)1918 - 1945 (1948), T.I pod red. Z. Nawrockiego, Warszawa 2013
- Organizacja i działalność Ekspozytury nr 4 w Katowicach Oddziału II WP, w: Za kulisami wywiadu i dyplomacji. Polski wywiad wojskowy 1918-1945. Materiały pod red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Kraków 2014
- Sprawa dezercji do Mandżurii naczelnika Zarządu NKWD Kraju Dalekowschodniego Gienricha Luszkowa w połowie 1938 r., w: Za kulisami wywiadu i dyplomacji. Polski wywiad wojskowy 1918-1945. Materiały pod red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Kraków 2014 - (współautor)
- Współpraca Straży Granicznej z Oddziałem II Sztabu Głównego WP w dokumentach Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego SG z lat 1936-1937, w: Za kulisami wywiadu i dyplomacji. Polski wywiad wojskowy 1918-1945. Materiały pod red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Kraków 2014 – (współautor)
- Dokument Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego o sytuacji wojskowo-politycznej w Niemczech hitlerowskich pod koniec czerwca 1939 r., w: Wywiad i kontrwywiad II RP t. IV, pod red. T. Dubickiego, Łomianki 2014
- Zwalczanie szpiegostwa sowieckiego przez polski kontrwywiad w dwudziestoleciu międzywojennym. Zarys problematyki w: Kontrwywiad II RP (1914) 1918-1945 (1948) t. IIIpod red. Z. Nawrockiego, Emów 2015