prof. dr hab. dr h.c.mult. Roman Drozd
Historyk, w latach 2008-2016 rektor Akademii Pomorskiej w Słupsku. W kręgu zainteresowań badawczych znajdują się kwestie związane z relacjami polsko-ukraińskimi w XX i XXI wieku, polityką władz polskich wobec ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce, położeniem ludności ukraińskiej w Polsce oraz dziejami Kościoła greckokatolickiego po 1944 r.
W 1994 r. uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w specjalności historia na Uniwersytecie Szczecińskim;
W 2002 uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w specjalności: historia, historia najnowsza na Uniwersytecie Szczecińskim;
W 2016 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadał mu tytuł profesora nauk humanistycznych.
Projekty zagraniczne:
Był członkiem zespołu badawczego przy Przykarpackim Uniwersytecie Narodowym im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku (Ukraina) powołanego do opracowania monografii: „Stosuni polsko-ukraińskie w okresie od drugiej połowy XIX w do początków XXI w.
Był także członkiem zespołu powołanego do opracowania monografii na temat „Zakerzonnia. Ethnik Cleansing of the Ukrainian Minority in Poland, 1944 – 1947”. Cilfton (USA).
Był uczestnikiem projektu „Rik pamiati deportacji ukrajinciw w XX storiczczi” Iwano-Frankiwska Oblasna Rada 2020.
Nagrody i wyróżnienia:
Za działalność naukową i organizacyjną odznaczony w 2006 r. przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Srebrnym Krzyżem Zasługi, a w 2009 r. przez Prezydenta Ukrainy Krzyżem Zasługi III Stopnia.
W 2011 r. Krymski Państwowy Uniwersytet Humanistyczny w Jałcie nadał mu tytuł profesora honorowego.
W 2016 r. Czerniowiecki Uniwersytet Narodowy im. Jurija Fedkowycza w Czerniowcach nadał mu tytuł Doctora Honoris Causa.
W 2016 r. Przykarpacki Uniwersytet Narodowy i. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku nadał mu tytuł Doctora Honoris Causa.
W 2017 r. Użhorodzki Uniwersytet Narodowy w Użhorodzioe nadał mu tytuł Doctora Honoris Causa
W 2018 r. Państwowy Uniwersytet w Chersoniu nadał mu tytuł profesora honorowego
Jest także odznaczony:
Złotą Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego,
Medalem Zasłużony dla Miasta Słupska,
Medalem „De nihilo nihil fit” Województwa pomorskiego.
W 2011 r. Krymski Państwowy Uniwersytet Humanistyczny w Jałcie nadał mu tytuł profesora honorowego.
W 2016 r. Czerniowiecki Uniwersytet Narodowy im. Jurija Fedkowycza w Czerniowcach nadał mu tytuł Doctora Honoris Causa.
W 2016 r. Przykarpacki Uniwersytet Narodowy i. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku nadał mu tytuł Doctora Honoris Causa.
Za działalność naukową i organizacyjną odznaczony:
przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Srebrnym Krzyżem Zasługi w 2006 r.
przez Prezydenta Ukrainy Krzyżem Zasługi III Stopnia w 2009 r.
przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Złotym Krzyżem Zasługi w 2018 r.
Złotą Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego,
Medalem „De nihilo nihil fit” Województwa Pomorskiego.
Medalem Zasłużony dla Miasta Słupska,
Medalem Zasłużony dla Akademii Pomorskiej w Słupsku
Monografie (wybrane):
- Droga na zachód. Osadnictwo ludności ukraińskiej na ziemiach zachodnich i północnych Polski w ramach akcji "Wisła". Warszawa 1997, ss. 192.
- Ukraińska Powstańcza Armia. Dokumenty-struktury, Warszawa 1998, ss. 288.
- Ukraińcy w Polsce 1944-1989. Walka o tożsamość (Dokumenty i materiały), opr. R. Drozd i I. Hałągida, Warszawa 1999, ss. 304.- - Ukraina - Polska. Kultura, wartości, zmagania duchowe, pod red. R. Drozda, R. Skeczkowskiego i M. Zymomriji, Koszalin 1999, ss. 312.
- Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski (1918-1989). T.I, Słupsk-Warszawa 2000, ss. 240.
- Polityka władz wobec ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944-1989, Warszawa 2001, ss. 380.
- Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski (1918-1989). T. II, „Akcja „Wisła”, pod red. R. Drozda, Warszawa 2005, ss.214.
- Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski (1918-1989). T. III, pod red. R. Drozda, Słupsk 2007, ss. 288.
- - -, Halczak B., Dzieje Ukraińców w Polsce w latach 1921-1989, Zielona Góra – Słupsk 2010, ss.208; Drozd R., Halczak B., Dzieje Ukraińców w Polsce w latach 1921-1989, Wyd. II. Uzupełnione i poprawione, Warszawa 2010, ss. 238.
- Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, T. III. pod red. S. Dudry, B. Halczaka, R. Drozda, I. Betko i M. Šmigiela, Głogów 2010, ss.358.
- Związek Ukraińców w Polsce w świetle dokumentów z lat 1990-2005, opr. R. Drozd, Warszawa 2010, ss. 508.
- Polska – Ukraina. Dziedzictwo i współczesność, pod red. R. Drozda i T. Sucharskiego, Słupsk 2012, ss. 390.
- Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, T. IV, cz. 1 i 2. pod red. S. Dudry, B. Halczaka, R. Drozda, I. Betko i M. Šmigiela, Słupsk - Zielona Góra 2012, ss. 669.
- Ukraińcy w Polsce wobec swojej przeszłości (1947-2005), Warszawa 2013, ss. 420.
- „Obce pogranicze” 1945-1946. Sytuacja w południowo-wschodniej Polsce w dokumentach czechosłowackich, red. M. Šmigel’, B. Halczak, R. Drozd, Warszawa 2015, ss. 222.
- Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, t. V, red. B. Halczak, S. Dudra, R. Drozd i in., Słupsk- Zielona Góra-Svidnik 2015, s.883.
- Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, t. V, red. B. Halczak, S. Dudra, R. Drozd i in. Słupsk 2016.
- Drozd Roman, Ukraińcy wobec swojej przeszłości (1947-2005), Warszawa 2013
- „Obce pogranicze” 1945-1946. Sytuacja w południowo-wschodniej Polsce w dokumentach czechosłowackich, red. M. Šmigel’, B. Halczak, R. Drozd, Warszawa 2015
- Drozd Roman, Ukrajinci Polszczi: pohlad na cwoje mynułe (1947-2005), Kyjiw 2019
- Drozd Roman, „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Związek Ukraińców w Polsce w polsko-ukraińskim dialogu historycznym. Dokumenty z lat 1990- 2015, Słupsk 2019
- Ukraińcy i ich sąsiedzi na przestrzeni wieków: polityka, gospodarka, religia, kultura i życie codzienne, red. R. Drozd i B. Halczak, Słupsk-Warszawa 2020
- Drozd Roman, Wyhnały i zabrały. Pozbawłennja ukrajinciw jichnioji maloji bat’kiwszczyny w komunistycznih Polszczi, Iwano-Franskiwsk-Slupsk 2020
- Ukraińcy i ich sąsiedzi na przestrzeni wieków: polityka, gospodarka, religia, kultura i życie codzienne, T. II, red. R. Drozd i B. Halczak, Słupsk-Warszawa 2021
- Ukraińcy i ich sąsiedzi na przestrzeni wieków: polityka, gospodarka, religia, kultura i życie codzienne, T. III, red. R. Drozd i B. Halczak, Słupsk-Warszawa 2022
Rozdziały w monografiach (wybrane)
- Początki integracji ludności ukraińskiej na Pomorzu Zachodnim. [w:] Pomorze - trudna ojczyzna. Kształtowanie się nowej tożsamości 1945-1995. Pod red. A. Saksona, Poznań 1996, s. 345-354.
- Postępowanie polskich władz komunistycznych wobec Ukraińców w latach 1944-1956, [w:]Władze komunistyczne wobec Ziem Odzyskanych po II wojnie światowej. Pod red. S. Łacha, Słupsk 1997, s. 229-239.
- Stanowisko polskiego podziemia prolondyńskiego w kwestii ukraińskiej. [w:] Ukrajinśko-polśki widnosyny w Hałyczyni u XX st. Red. M. Łesiuk, Iwano-Frankiwśk 1997, s. 268-273.
- Ukraińcy na Pomorzu Zachodnim w latach 1947-1952, [w:] Problemy Ukraińców w Polsce po wysiedleńczej akcji "Wisła" 1947 roku. Pod red. W. Mokrego, Kraków 1997, s. 49-58.
- Akcja "Wisła" - metod wyriszennja ukrajinśkoji probłemy u Polszczi, [w:] Deportacji ukrajinciw ta polakiw: kinec' 1939 - poczatok 50-ch rokiw (do 50-riczczja operacji "Wisła"), Lwiw 1998, s.19-23 .
- Deportacja ta rozsełennja ukrajinciw - czynnyk asymilacji, [w:] U poszukach prawdy pro akcju "Wisła". Pod red. M. Kozaka, Peremyszl 1998, s. 11-18.
- Przesiedlenia ludności ukraińskiej w 1947 r. w założeniach organizacyjnych i w praktyce, [w:] Polska i Ukraina po II wojnie światowej. Pod red. W. Bonusiaka, Rzeszów 1998, s. 223-242.
- Ukraińcy w Polsce w okresie przełomów politycznych 1944-1981, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989). Pod red. P. Madajczyka, Warszawa 1998, s. 180-244.
- Osnowna meta akcji „Wisła”, [w:] Akcja „Wisła” w konteksti ukrajinśko-polśkych widnosyn XX stolittja. Pod red. M. Henyka, Iwano-Frankiwśk 1999, s. 41-53.
- Polityka narodowościowa władz polskich wobec Ukraińców w Polsce Ludowej [w:] Ukraina Polska. Kultura, wartości, zmagania duchowe. Pod red. R. Drozda, R. Skeczkowskiego, M. Zymomrji, Koszalin 1999, s.133- 158.
- Powstanie i upadek państwa ukraińskiego - Ukraińska Republika Ludowa (1917-1920) [w:] Ukraina - Polska. Kultura, wartości, zmagania duchowe. Pod red. R. Drozda,R. Skeczkowskiego, M. Zymomrji, Koszalin 1999, s. 51-66.
- Władze polskie wobec ludności ukraińskiej w latach 1952-1959, [w:] Ziemie zachodnie i północne Polski w okresie stalinowskim. Pod red. Cz. Osękowskiego, Zielona Góra 1999, s. 175-185.
- OUN-UPA wobec przynależności do Polski Ludowej terenów zamieszkanych przez Ukraińców, [w:] Polacy i Ukraińcy podczas II wojny światowej. Pod red. W. Bonusiaka, Rzeszów 2000, s. 89-95.
- Pomoc materialna państwa polskiego dla ludności ukraińskiej w latach 1947-1960, [w:] Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski (1918-1989). T.I. Pod red. R. Drozda, Słupsk-Warszawa 2000, s.197-210.
- Stosunki między Polakami a Ukraińcami w Polsce w latach 1944-1952, [w:] Józef Łobodowski rzecznik dialogu polsko-ukraińskiego. Pod red. L. Siryk i J Święcha, Lublin 2000, s. 141-150.
- Akcja “Wisła” a kwestia ukraińska w Polsce, [w:] Pamiętny rok 1947. Pod red. M. Ożóg, Rzeszów 2001, s. 175-185.
- Stawłennja polśkych włastej szczodo powernennja ukrajinciw na ridni zemli w 1947-1989 rr., [w:] Ukrajinśka istoryczna nauka na porozi XXI stolittja. T. 2, Czerniwci 2001, s. 315-320.
- Suspilne stanowyszcze ukrajinciw u Polszczi (50-ti roky XX st.), [w:] Dar służyty nauci. Naukowyj zbirnyk na poszanu doktora istorycznych nauk, profesora Wołodymyra Zadorożnoho. Pod red. M. Zymomrji, Użhorod 2001, s. 230-241.
- Lemkos and the Resettlement Action to Soviet Ukraine (1944-1946), The Lemko Region, 1939-1947 War, Occupation and Deportation, edited by Paul Best and Jaroslaw Moklak. Cracow-New Haven 2002, s. 83-91.
- Ludność ukraińska na Pomorzu w latach 1947-1952, [w:] Historia i literatura mniejszości narodowych i grup etnicznych na Pomorzu, Lębork 2003, ss. 40-51.
- Polśko-ukrajinśky widnosyny na Chołmszczyni, Hadsianni ta Łemkiwszczyni w 1944-1947 rr., [w:] Wołyń i Chołmszczyna 1938-1947. Polśko-ukrajinśke protystojannja ta joho widłunnja. Doslidżennja, dokumenty, spohady, Lwiw 2003, s. 335-351.
- Ukraińcy w Polsce 1944-1947 – losy, postawy, nastroje, [w:] Akcja „Wisła”. Pod red. J. Pisulińskiego, Warszawa 2003, s. 64-81.
- Geneza i przebieg akcji „Wisła”, [w:] Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski (1918-1989). T. II, „Akcja „Wisła”, pod red. R. Drozda, Warszawa 2005, s. 23-44.
- Hreko-Katolyćka Cerkwa u Polszczi w 1944-1956, [w:] Pjatyj kongres miżnarodnoji asocjacji ukrajinistiw, t. 3, Czerniwci 2005, s. 228-233.
- Problem byłych więźniów Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie w działalności Związku Ukraińców w Polsce, [w:] Mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej po upadku komunizmu, pod red. B. Halczaka, Zielona Góra 2006, s. 69-83.
- Proces adaptacji ludności ukraińskiej na Pomorzu Zachodnim po II wojnie światowej, [w:] Życie dawnych Pomorzan, pod red. W. Łysiaka, Poznań 2006, s. 201-208.
- Społeczność ukraińska na ziemiach zachodnich i północnych Polski w latach 1947-2005, [w:] Ziemie Odzyskane/ Ziemie Zachodnie i Północne 1945-2005. 60 lat w granicach państwa polskiego, pod red. A. Saksona, Poznań 2006, s. 383-404
- Ludność ukraińska w powiecie człuchowskim w latach 1947-1952, [w:] Ziemia Człuchowska – Kaszuby – Pomorze. O dziejach, kulturze i ludziach, pod red. C. Obracht-Prondzyńskiego, Człuchów-Gdańsk 2007, s. 177-189.
- Osadnictwo ludności ukraińskiej na Pomorzu Zachodnim po 1945 roku, [w:] Dzieje wsi pomorskiej, pod red. A. Chudzińskiego i R. Gazińskiego, Dygowo – Szczecin – Pruszcz Gdański 2007, ss. 111-120.
- Postulaty mniejszości ukraińskiej wysuwane pod adresem władz polskich w latach 1956-1989, [w:] Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski (1918-1989). T. III, pod red. R. Drozda, Słupsk 2007, s. 141-167.
- Powojenne wysiedlenia Łemków polskich w latach 1944-1950, [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, pod red. S. Dudry, B. Halczaka, A. Ksenycza i J. Starzyńskiego, Legnica-Zielona Góra 2007, s. 131-142.
- Władze wobec Kościoła greckokatolickiego w Polsce w latach 1944-1989, [w:] Z dziejów chrześcijaństwa. Studia, szkice i materiały, pod red. P. Kurlędy i M. Wołosa, Poznań 2007, s. 39-63.
- Borot’ba za totożnist’: ukrajinci na zachidnych ta piwnicznych Zemlach Polszczi pisla akcji „Wisła”, [w:] Ukrajinci Chołmszczyny i Pidlaszszja: historyczna dola, duchowna i materialna kultura wprodowż wikiw, Lućk 2008, s. 228-240.
- Ludność ukraińska w okresie przełomu politycznego 1956 r. w Polsce, [w;] Ukrajina, Jewropa, Swit, Ternopil 2008, s. 84-92.
- Stosunek władz centralnych wobec kwestii greckokatolickiej w Polsce w latach 1956-1990, [w:] Stosunki polsko-ukraińskie. Wojna i współczesność, pod red. J. Marszałek-Kawy i Z. Karpusa, Toruń 2008, s. 214-232.
- Przesiedlenie ludności ukraińskiej z Polski na Ukrainę radziecką w latach 1944-1946, [w:] W kręgu idei, polityki i wojska, pod red. T Sikorskiego, H. Walczaka i A. Wątora, Szczecin 2009, s. 397-411.
- Ukraińcy (do 1989 r.), [w:] Mniejszości narodowe i etniczne po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, pod red. S. Dudry i B. Nitschke, Kraków 2010, s. 91-112.
- Władze wobec powrotów ludności ukraińskiej na teren południowo-wschodniej Polski po 1947 r., [w:] Internacjonalizm czy…? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), pod red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Straucholda i J. Syrnyka, Warszawa-Wrocław 2011, s.60-76.
- Przemiany w świadomości ludności ukraińskiej w Polsce po akcji „Wisła”, [w:] Zyttia u switli osvity. Naukowyj zbirnyk na poszanu Jarosława Hryckowiana, za red. I. Dobrjnśkoho i M. Zymomrji, Kirowohrad 2011, s. 270-280.
- Polityka polśkych włastej szczodo ukrajinśkoji menszyny w 1947-1960 rr., [w:] Z istoriji ukrajinśko-polśkych widno syn druhowi połowyny XIX- poczatku XXI st., za red. P.S. Fedorczaka, Iwano-Frankiwśk 2011, s. 175-192.
- Dążenie ludności ukraińskiej do moralnego i prawnego potępienia akcji „Wisła”, [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, T. IV, cz. 1, pod red. S. Dudry, B. Halczaka, R. Drozda, I. Betko i M. Šmigiela, Słupsk - Zielona Góra 2012, s. 73-81.
- Kwestia Kościoła greckokatolickiego w Polsce w świetle dokumentów z lat 1956-1959, [w:] Z dziejów chrześcijaństwa. Studia, szkice i materiały, t. II, pod red. P. Kurledy i M. Wołosa, Poznań 2012, s. 255-286.
- Postulaty ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944-1989, [w:] Polska – Ukraina. Dziedzictwo i współczesność, pod red. R. Drozda i T. Sucharskiego, Słupsk 2012, s. 111-132.
- The Ethnic Policy of the Polish Communist Regime with Regards to the Ukrainian Population in Poland, 1944-1989, [w:] Zakerzonnia. Ethnik Cleansing of the Ukrainian Minority in Poland, 1944 – 1947, compiled and Edited by T.Hunczak, Clifton, NJ, USA 2012, s. 21-96.
- Stosunek ludności ukraińskiej do przełomów politycznych w Polsce po 1947 roku, [w:] Między ideologią a socjotechniką. Kwestia mniejszości narodowych w działalności władz komunistycznych – doświadczenie polskie i środkowoeuropejskie, red. naukowa M. Semczyszyn, J. Syrnyk, Warszawa-Szczecin-Wrocław 2014, s. 234-254.
- Losy cerkwi greckokatolickich i prawosławnych w Polsce w latach 1944-1989 [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, t. V, red. B. Halczak, S. Dudra, R. Drozd i in., Słupsk- Zielona Góra-Svidnik 2015, s. 409-420.
- Sąsiedzi. Polacy i Ukraińcy w Polsce po akcji „Wisła”, [w:] Polacy i Ukraińcy. Historia, która łączy i dzieli, pod red. Joanny Karbarz-Wilińskiej, Magdaleny Nowak i Tadeusza Sucharskiego, Słupsk-Gdańsk 2015, s. 28-44.
- Kwestia potępienia Akcji „Wisła” w pierwszych latach działalności Związku Ukraińców w Polsce, [w:] 25 lat Związku Ukraińców w Polsce z perspektywy regionów i kraju, Warszawa 2015, s. 21-37.
- Początki polityki polsko-ukraińskiego pojednania (przyczynek do dyskusji), [w:] Na szlakach dwóch światów. Studia ofiarowane Profesorowi Jerzemu Hauzińskiemu, pod red. Agnieszki Teterycz-Puzio, Słupsk 2016, s. 763-775.
Artykuły w czasopismach naukowych (wybrane)