dr Wojciech Bejda
Moje zainteresowania naukowe koncentrują się wokół dwóch głównych zagadnień: historii okresu Drugiej Świątyni, a dokładniej lat 104 p.n.e.-74 n.e. oraz recepcji kultury antycznej w kulturze masowej w okresie 1890-1939. Pierwszy z tematów rozpatruję przede wszystkim w kontekście pism Józefa Flawiusza interpretowanych poprzez literaturę grecką i hellenistyczną oraz hellenistyczno-żydowską. Efektem tego była rozprawa doktorska pt. „Basileus, tyranos, charisma. Poglądy na władzę jednostki w pismach Józefa Flawiusza” (w Wydawnictwie Akademii Pomorskiej ma się ukazać część tej pracy dotycząca władzy królewskiej).
Drugie z pół badawczych obejmuje obecność antyku, szczególnie rzymskiego w kulturze masowej na początku XX wieku. W wystąpieniach konferencyjnych i artykułach starałem się prześledzić, jak postrzegano i wykorzystywano postać np. gladiatora, barbarzyńcy, jakie były losy tzw. rzymskiego pozdrowienia. Ten kierunek badań pozwala na dostrzeżenie i przybliżenie nawet środowisku naukowemu zagadnień niemal zupełnie nieznanych z racji nieuchwytnych źródeł (pocztówki, etykiety, plakaty reklamowe etc.), które je ilustrują.
Działalność naukowa: konferencje, wykłady, sympozja
Brałem udział w 16 konferencjach bądź cyklach wykładów na uczelniach krajowych (m. in. Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Im. Adama Mickiewicza, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskie, Katolicki Uniwersytet Lubelski) i brytyjskich: University of Bristol (2015) oraz University College of London (2016). Byłem także współorganizatorem II Wyszehradzkiej Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Homo ludens. Zabawy i rozrywki na co dzień i od święta w dziejach krajów Europy Środkowej i ich sąsiadów” 21-22. 4. 2016, Akademia Pomorska, Słupsk oraz pomysłodawcą i organizatorem sympozjum p.t. „Nowy Testament w świetle badań historycznych” 12.01.2017, Słupsk.
Jestem także członkiem organizacji naukowych: Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich (od 30.01.2010 roku) oraz Polskiego Towarzystwa Historycznego, Oddział w Słupsku od 2017.
Działalność popularyzatorska i organizatorska.
W 2003 roku został zorganizowany pierwszy w Polsce festyn poświęcony kulturze antycznej. Pod wymyślonym przez mnie szyldem „Hellas et Roma” zorganizowane zostały festyny kultury antycznej, w których brałem udział jako uczestnik, a przede wszystkim jako współorganizator: Żdanów k. Zamościa 25 IV 2003, 4 V 2004; Sandomierz 25-26 IX 2003; Chełm 30.IX.2005 lub jako organizator: Żdanów k. Zamościa 3 VI 2005, 7.VII.2006, Radom 28.IV 2006. W ciągu kilku lat swej obecności festyny zgromadziły ok. 17 tysięcy dzieci i młodzieży z województw lubelskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego i mazowieckiego. W czasie tych prezentacji zwiedzający mogli oglądać rekonstrukcje przedmiotów antycznych oraz wiele dowiedzieć się o życiu codziennym Greków i Rzymian. W okresie największej popularności tej formy pokazów (Żdanów 2005) koordynowałem prace ok. 40 osób na 18 stanowiskach edukacyjnych.
Jestem również współzałożycielem Stowarzyszenia na Rzecz Popularyzacji Kultury Antycznej „Hellas et Roma” i byłem jego pierwszym prezesem w latach 2007-2008 (do wyjazdu za granicę).
Po powrocie do kraju w oparciu o moje zbiory dawnych widokówek (z lat 1898-1940) została zorganizowana wystawa pt. „Imperium Romanum na starych widokówkach. Pamiątka, dzieło sztuki czy źródło historyczne? Widokówki ze zbiorów dra Wojciech Bejdy”. Miała ona miejsce w sali Muzeum UMCS i trwała od 30 marca do 30 kwietnia 2011 roku.
Wraz zatrudnieniem na Akademii Pomorskiej (w 2013 roku) reaktywowałem Koło Naukowe Historyków Studentów, którego jestem dotąd opiekunem. Koło podjęło niemal natychmiast szeroką działalność popularyzatorsko naukową, której najwybitniejszym przykładem jest „Słupski Festiwal Historyczny”. Jestem jego pomysłodawcą i służę Kołu pomocą i doświadczeniem wyniesionym z organizacji festynów „Hellas et Roma”. Ponadto byłem trzykrotnie koordynatorem w Instytucie Historii i Politologii 12’ (2014 r.) i 13’ (2015 r.) Edycji Bałtyckiego Festiwalu Naukowego, a także 1’ Edycji Pomorskiego Festiwalu Naukowego (2016 r.)
Z mojej inicjatywy zrodził się cykl spotkań-wywiadów naukowców z Instytutu Historii i Politologii dla TV Słupsk p.t. „Spotkania z historią”, którego jestem koordynatorem. Pierwszy odcinek programu został wyemitowany 6 lipca 2016 roku.
Wykaz Publikacji :
- Kult Izydy w Egipcie przedhellenistycznym, „Koło Historii” 1, 1998, s. 5-12.
- Obraz Żydów u pisarzy pogańskich na podstawie „Przeciw Apionowi” Józefa Flawiusza, „Koło Historii” 3, 1999, s. 5-21.
- Źródła antyjudaizmu w Aleksandrii w okresie od 30 r. p.n.e. do 117 n.e., „Koło Historii” 5, 2000, s. 37-41.
- Lublin Capta! Legioniści nad Bystrzycą, „Mówią Wieki” 10, 2001, s. 29-32.
- Topos „kobiety i dzieci” w Bellum Judaicum Józefa Flawiusza, [w:] Dziecko w rodzinie i w społeczeństwie, [red.] J. Jundziłł, D. Żołądź-Strzelczyk, t. 1, Bydgoszcz 2002, s. 167-174.
- Polityka władz rzymskich wobec aleksandryjskich Żydów w latach 30 p.n.e. – 117n.e., „Res Historica” 14, 2002, s. 163-182.
- Miasto Kaina – miasto tyrana? (Ios.ant.Iud., I 62), [w:] Miasto w starożytności, [red.:] L. Mrozewicz, K. Balbuza, Poznań 2004, s. 449-460.
- Apologetyczny wymiar męczeństwa Żydów w pismach Józefa Flawiusza, [w:] Sympozja kazimierskie poświęcone kulturze świata późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa IV. Męczennicy w świecie późnego antyku, [red.:] B. Iwaszkiewicz-Wronikowska, D. Próchniak, Lublin 2004, s. 13-27.
- Propagandowe aspekty wzmianek o zbezczeszczeniu świątyni (70 r. n. e.) w Bellum Iudaicum, [w:] Sympozja kazimierskie poświęcone kulturze świata późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa V. Miejsca święte w epoce późnego antyku, [red.:] B. Iwaszkiewicz-Wronikowska, D. Próchniak, Lublin 2005, s. 151-7
- Epafrodyt i Józef Flawiusz. Rzecz o prywatnym mecenacie czasów trudnych, „Studia Judaica” 11, 2008, s. 43-57.
- Herod jako tyran. Problemy małżeńskie żydowskiego władcy w narracji Mikołaja z Damaszku/Józefa, [w:] Żydzi i judaizm we współczesnych badaniach. T. 4, Kraków 2008.
- Zapach władzy. Olejki zapachowe w epoce mykeńskiej, [w:] Historia starożytna – eksperyment i rekonstrukcja w rozwoju dyscypliny i promocji epoki, [red.:] D. Słapek, Lublin 2011, s. 58-60.
- The City of Cain – The City of Tyrant. The Political Aspect of the Cain's Narrative in Josephus Flavius’s Antiquitates Judaicae, “Revue Biblique” 121, 2014, s. 283-297.
- Rekonstrukcje sportu antycznego na memorabiliach. Przypadek Les Jeux de Rome, stadion Heysel w Brukseli, 1930 rok, „Scripta Historica. Słupskie Studia Historyczne” 21, 2015, s. 151-170.
Artykuły recenzyjne:
- (współautor), M. Jońca, Quod homines credere volunt, id facile credunt. Uwagi polemiczne na marginesie książki: Paulina Święcicka-Wystrychowska, Proces Jezusa w świetle prawa rzymskiego. Studium z zakresu rzymskiego procesu karnego w prowincjach wschodnich w okresie wczesnego pryncypatu, Kraków 2005, 185, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 57, 2005, s. 379-400.
- Trudne sąsiedztwo Rzymu i Jerozolimy. „Studia Judaica” 11, 2008, s. 315-325.
Recenzje:
- P. Schäfer, Judeophobia. Attitudes toward the Jews in the Ancient World, Cambridge-London 1997, “Vox Patrum” 38-39, 2000, s. 613-619.
- M. S. Taylor, Anti-Judaism and Early Christian Identity. A Critique of the Scholary Consensus, Leiden-New York-Köln 1995, “Vox Patrum” 38-39, (2000, s. 626-631.
- Świt i zmierzch egipskiej diaspory, rec.: J. Mélèze-Modrzejewski, Żydzi nad Nilem, Kraków 2000, „Nowe Książki” 3, 2001, s. 28.
- R. Goldenberg, The Nations that Know Thee not. Ancient Jewish Attitudes towards other Religions, Sheffield 1997, “Studia Judaica” 4, 2001, s. 199-204.
- E. Gruen, Heritage and Hellenism. The Reinvention of Jewish Tradition, Berkeley-Los Angeles-London 1998, “Studia Judaica” 4, 2001, s. 206-210.
- W cieniu Heroda Wielkiego, rec.: J. Ciecieląg, Polityczne dziedzictwo Heroda Wielkiego, Kraków 2002, „Nowe Książki” 1, 2003, s. 28-29.