dr hab. Agnieszka Teterycz-Puzio, prof. UP
I. Data i miejsce zdobycia (kolejnych) stopni i tytułów naukowych:
- doktor nauk humanistycznych: 1999 rok; UMCS Lublin
- doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historia średniowieczna: 2013 rok UMCS Lublin
II. Zainteresowania badawcze:
Dzieje polskiego średniowiecza, szczególnie procesy zachodzące w okresie rozbicia dzielnicowego (stosunki międzydzielnicowe, pozycja możnowładztwa, organizacja administracji, działalność książąt i księżnych okresu rozbicia dzielnicowego, średniowieczne bitwy).
Mentalność i codzienność ludzi średniowiecza. Ruch krucjatowy.
Monografie:
1. Geneza województwa sandomierskiego. Terytorium i miejsce w strukturze państwa Piastów, Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej, Słupsk 2001.
2. Henryk Sandomierski (1126-1133-18 X 1166), Wydawnictwo Avalon, Kraków 2009 ss. 166
3. Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313, Wydawnictwo Akademii Pomorskiej, Słupsk 2012.
4. Bolesław II Mazowiecki. Na szlakach ku jedności (ok.1253/58-24 IV 1313), Wydawnictwo Avalon, Kraków 2015.
5. Henryk Sandomierski. Polski krzyżowiec (1126/1133-18X1166), wydanie II poprawione, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2015.
6. Piastowskie księżne regentki (koniec XII w. – pocz. XIV w.). O utrzymanie władzy dla synów, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2016.
7. Polscy krzyżowcy. Fascynująca historia wypraw Polaków do Ziemi Świętej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2017.
8. Konrad I Mazowiecki. Kniaź wielki lacki (1187/89-31 sierpnia 1247), Wydawnictwo Avalon, Kraków 2019, ss. 267.
9. Zamachy na Piastów, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2019, ss. 334.
10. Dwie bitwy. Mozgawa 13IX 1195-Zawichost 19 VI 1205, Wydawnictwo Inforteditions, Zabrze Tarnowskie Góry 2020, ss.108.
11. Walki Konrada Mazowieckiego o Kraków. Skała (1228) - Kalisz (1229) - Suchodół (1243), Zaryszów (1246), Wydawnictwo Inforteditions, Zabrze Tarnowskie Góry 2022, ss. 96.
12. Niedoceniana księżna. Gryfina, księżna sieradzka, krakowska-sandomierska, pani sądecka (1244/51-1303/1309, Wydawnictwo Akademii Pomorskiej [w druku]
Artykuły w czasopismach:
1. Geneza województwa sandomierskiego. Stan badań. „Pamiętnik Sandomierski”, t. 3, 1997, s. 115-131.
2. Urzędnicy sandomierscy w okresie rozbicia dzielnicowego – geneza, znaczenie, kompetencje. „Słupskie Studia Historyczne”, t. 8, 2000, s. 39-63.
3. Rządy księcia Henryka, syna Bolesława Krzywoustego w ziemi sandomierskiej. „Pomorze, Mazowsze, Prusy. Gdańskie Studia z Dziejów Średniowiecza”, red. B. Śliwiński, t. 7, 2000, s. 245-270.
4. Małopolska w ustroju Polski piastowskiej ze szczególnym uwzględnieniem terytorium sandomierskiego. „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 53, 2000, z. 1, s.93-116.
5. Jeszcze o związku plemiennym Lędzian. „Studia Historyczne”, t. 44, 2001, z. 1, s. 131-140
6. Status dzielnicy mazowieckiej w świetle trzynastowiecznych dokumentów. (Określenia Masovia, ducatus, terra, provincia, territorium, districtus, dominium), „Biskupi, lennicy, żeglarze. Gdańskie Studia z Dziejów Średniowiecza”, red. B. Śliwiński, t. 9, 2001, s. 291-308.
7. Wczesnopiastowska organizacja administracyjna w X i XI w. „Słupskie Studia Historyczne”, t. 9, 2003, s. 245-257.
8. Postawa przedstawicieli elity mazowieckiej i małopolskiej wobec polityki Konrada Mazowieckiego, „Słupskie Studia Historyczne”, t. 10, 2003, s. 15-29.
9. Status dzielnicy mazowieckiej w świetle źródeł narracyjnych „Mieszczanie, wasale, zakonnicy. Gdańskie Studia z Dziejów Średniowiecza”, red. B. Śliwiński, t 10, 2004, s. 377-392.
10. Mazowsze w ustroju Polski piastowskiej (do końca XIII w.) „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 57, 2005, z. 1, s. 27-53.
11. Zjazdy książąt oraz możnych małopolskich i mazowieckich w I połowie XIII w. (Ze stosunków małopolsko-mazowieckich) „Studia Historyczne”, t. 48, 2005, z. 3-4, s. 267-292.
12. Status dzielnicy krakowsko-sandomierskiej w XIII w. (ducatus, terra, provincia, territorium, districtus, castelania), „Czasopismo Prawno-Historyczne” , t. 58, 2006, z. 2, s. 135-151.
13. Pieczęcie konne możnowładztwa polskiego w XIII w. „Krzyżacy, szpitalnicy, kondotierzy. Studia z Dziejów Średniowiecza”, red. B. Śliwiński, t. 12, Malbork 2006, s. 381-396.
14. Kilka uwag o działalności politycznej księżnych krakowskich w okresie rozbicia dzielnicowego, „Res Historica”, red. H. Gmiterek, t. 26, Lublin 2008, s. 9-29.
15. „Zapóźnione Mazowsze”? Kilka uwag o rozwoju Mazowsza do końca XIII w. „Kaci, święci, templariusze. Studia z Dziejów Średniowiecza”, red. B. Śliwiński, Malbork 2008, s. 531-562.
16. Przyczyny i cele najazdów litewskich na ziemię sandomierską w XIII w. „Rocznik Lubelski”, t. 35, 2009, s. 9-22.
17. Formularz i pieczęć. Przyczynek do badań nad pozycją możnowładztwa w XIII w. „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom polskim i powszechnym”, t 13, 2009, s. 23-40.
18. Polityka Konrada Mazowieckiego wobec możnowładztwa. „Słupskie Studia Historyczne”, t 15, 2009, s. 45-60.
19. Książęta mazowieccy wobec państwa litewskiego w XIII w. – walka czy współpraca?, „Zapiski Historyczne”, t. 75, 2010, s. 7-29.
20. ..okrucieństw[em]... przepełnione było serce brata Leszka Białego, księcia Mazowsza i Kujaw Konrada” - wokół czarnej legendy Konrada Mazowieckiego, „Studia Historyczne”, t. 54, 2011, s. 3-32.
21. Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narracyjnych (do XIV w.), „Studia Gdańskie”, t. 28, 2011, s. 257-276.
22. Kobieta w świetle wybranych środkowoeuropejskich źródeł narracyjnych z XI-XIV w. Słupskie Studia Historyczne”, t. 18, 2012, s. 9-36.
23. Tworząc i niszcząc. O funkcjach pomocniczych i tymczasowych konstrukcji budowlanych w historii ludzkości.(we współautorstwie z dr inż. Anną Rawską-Skotniczny, „Przegląd budowlany”, nr 7-8, VII-VIII 2016, s. 46-56.
24. Zabawki Mistrza Wincentego. Z rozważań średniowiecznego polskiego, „Studia Antropologiczne”, t. XIV, 2016, s. 177-201. myśliciela o czasie dzieciństwa, „Zabawy i Zabawki.
25. Pozycja kobiet z rodzin rycerskich w dzielnicy krakowsko-sandomierskiej w okresie rozbicia dzielnicowego, „Annales UMCS. Sectio F”, vol. 74, 2019, s. 75-95.
26. Małgorzata Mazowiecka, obrończyni brata i matka krzyżowca. Burzliwe losy mazowieckiej księżniczki, „Nasze Korzenie”, t. 16, 2019, s. 21-27.
27. Maria Siemowitówna – pomorskie losy mazowieckiej księżniczki, „Nasze Korzenie”, t. 17, 2020, s. 11-13
28. Bolesław, Duke of Greater Poland, Mazovia, and Łęczyca”. Who was the first Piast owner of Szczerbiec – the jagg ed coronation sword of Polish kings? „Quaestiones Medii Aevi Novae", t. 25, 2020, s. 288-300.
29. Dawid z Grodna i Andrzej z Mazowsza. Karta z relacji między Mazowszem, Litwą, Królestwem Polskim i zakonem krzyżackim na początku XIV wieku, „Nasze Korzenie”, t. 18, 2021, s. 17-20
30. Історія одного союзу: взаємини Конрада Мазовецького з Данилом Галицьким у першій половині XIII ст., "Український історичний журнал” (Ukrainskyi Istorychnyi Zhurnal), Київ, 2021/5, s. 61-76 .
31. Kobiety z warstwy rycerskiej w świetle dokumentów mazowieckich z XII i XIII w., Annales UMCS. Sectio F”, 2022 [w druku]
Artykuły w pracach zbiorowych:
1. Problem odrębności terytorium sandomierskiego w XII-XIII w., w: Sedes regni principales. Materiały z konferencji, red. B. Trelińska,Sandomierz 1999, s. 95-103.
2. Małopolska elita władzy wobec zamieszek politycznych w Małopolsce w XIII w., w: Społeczeństwo Polski Średniowiecznej, red. S. K. Kuczyński, t. 9, Warszawa 2001, s. 65-87.
3. Status terytorium sandomierskiego w strukturze ustrojowej Polski Piastowskiej, w:Sandomierz z dziejów polityki, prawa i kultury, red. M. Bęc i in., Sandomierz 2001, s. 54-73.
4. Zamachy stanu w Małopolsce w okresie rozbicia dzielnicowego, w: Zamach stanu w dawnych społecznościach, red. A. Sołtysiak, Warszawa 2004, s. 349-358.
5. Między Wisłą a Pilicą w XII-XIII w. Jeszcze o przynależności politycznej i administracyjnej północnej części międzyrzecza Wisły i Pilicy, w: Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne, red. L. Michalskia-Bracha i B. Wojciechowska, t. 6, Kielce 2005, s. 33-49.
6. Zdrowotność ludności ziem polskich w XI-XIII w. w świetle średniowiecznych źródeł narracyjnych (stan zdrowia, choroby, sposoby leczenia, w: Z dziejów zdrowia publicznego, red. J. Nosko, Łódź 2006,s. 27-42.
7. Portret polskiego krzyżowca – Henryk książę sandomierski, w: Staropolski etos wychowania, red. E. J. Kryńska, Białystok 2006, s. 45-56.
8. Wyprawa księcia Henryka Sandomierskiego do Palestyny, w: Abiit, non obiit. Studia historyczne poświęcone pamięci profesora Andrzeja Czarnika, red. Z. Romanow, Słupsk 2006, s. 29-41.
9. Las w świetle średniowiecznych źródeł narracyjnych (do końca XIII w.), w: Las w kulturze polskiej, V Ogólnopolska Konferencja, red. W. Łysiak, Poznań 2007, s. 35-42.
10. ...dei gracia palatinus...Uwagi o pozycji możnowładztwa w XIII w. (na podstawie dokumentów i pieczęci), w: Miłosierdzie-teoria i praktyka życia, red. W. Szymborski i P. F. Nowakowski, Kraków 2009, s. 55-72.
11. Średniowieczna kraina szczęśliwości? Wyobrażenia dotyczące życia doczesnego i wiecznego w wierzeniach w świetle wybranych źródeł średniowiecznych (do końca XIII w.), w: Symbolika łąki i pastwiska w dawnych wierzeniach, red. J. Jurewicz i M. Kapełuś, Warszawa 2009, s. 210-218.
12. „Las" w dokumencie książęcym z XIII w. na przykładzie Małopolski i Mazowsza, w: Las w kulturze polskiej, red. W. Łysiak, t. 7, Poznań 2010, s. 33-39.
13. (we współautorstwie z Anną Rawską-Skotniczny z Politechniki Opolskiej), Średniowieczne budowle basztowe w systemie obronnym północno-wschodnich kresów Małopolski - donżon w Lublinie, w: Zamki, twierdze i garnizony Opola, Śląska i dawnej Rzeczypospolitej,red. Tomasz Ciesielski, Zabrze 2010, s. 132-149.
14. Średniowieczne rozumienie miłosierdzia w świetle wybranych źródeł narracyjnych (do końca XIII w.), w: A Pomerania ad ultimas teras. Studia dedykowane Barbarze Popielas-Szultce w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, red. J. Sochacki, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2011, s. 223-229.
15. Die kleinpolnischen und masowischen Groβen und die Politik ihrer Herzӧge in der ersten Hӓlfte des 13. Jahrhunderts, w: Studien zum Adel im mittelalterlichen Polen, red. Eduard Mühle, Wiesbaden 2012, s. 221-254
16. Kronikarzy rozkosze stołu: przyjemność – umiar – czy niezbędna potrzeba? Jedzenie w świetle wybranych kronik środkowoeuropejskich z XI-XIV w., w: Historia naturalna jedzenia. Między antykiem a XIX wiekiem, red. B. Możejko przy współpracy E. Brylewskiej-Szymańskiej, Gdańsk 2012, s. 33-43
17. Czy tylko najazdy? Relacje władców piastowskich z Litwą do początku XIV w. w: Litwa i jej sąsiedzi w relacjach wzajemnych (XIII-XV w.), red. A. Kołodziejczyk, R. Kubicki, M. Radoch, Olsztyn - Gdańsk 2014, s. 23-39.
18. Narzędzie zemsty? Lekarstwo? Wyznacznik zabawy? Alkohol w życiu codziennym średniowiecznych elit obszaru środkowoeuropejskiego (do XIV wieku), w: Oblicza alkoholu w kulturze elit od średniowiecza do współczesności, red. R. Bubczyk, B. Hołub, J. Sołtys. Lublin 2015, ss. 29-48.
19. .…domina et princeps… Władza księżnych na ziemiach polskich w XIII w. w świetle dokumentów, w: Kobiety i władza w czasach dawnych, red. B. Czwojdrak, A. A. Kluczek, Katowice 2015, ss. 194-216.
20. Piastowie w drodze. O wyprawach dalekich i bliskich (nie tylko wojennych) władców piastowskich w świetle średniowiecznych kronik, w:Migracje, podróże w dziejach. Starożytność i średniowiecze, red. M. Franz, K. Kościelniak, Z. Pilarczyk, Poznań 2015, ss. 189-209.
21. Bolesław Wstydliwy a konflikt czesko-węgierski w II połowie XIII w. Podróże dyplomatyczne i wyprawy wojenne księcia ku ziemiom czeskimi węgierskim w : Via viatores quaerit. Mobilność społeczna w dziejach krajów Grupy Wyszehradzkiej, red. A. Teterycz-Puzio, E. Łączyńska, L. Kościelak, Słupsk 2016, s. 25-44.
22. Z kim, kiedy i jaką trasą? Jeszcze o wyprawie księcia Henryka Sandomierskiego do Ziemi Sandomierskiej, w: Na szlakach dwóch światów. Studia ofiarowane Profesorowi Jerzemu Hauzińskiemu, red. A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2016, s. 179-191.
23. Niebezpieczne dzieciństwo i sędziwa starość – refleksja średniowiecznych kronikarzy i hagiografów o początku i schyłku życia, w: Dzieciństwo i starość w ujęciu historyków. Red. A. Obara-Pawłowska, M. Kołacz- Chmiel, Lublin 2016, s. 167-189.
24. Trzynastowieczne piastowskie księżne – aktywne politycznie i niezależne czy podlegające wpływom i uległe? Między opinią kronikarzy a świadectwem dokumentów., w: Pomiędzy pamięcią zbiorową a historią. Rekonstrukcje przeszłości w Europie Środkowo-Wschodniej, red. P. Bałtys, I. Jakimowicz-Ostrowska, J. Charuta-Kojkot, Gdańsk 2016 s. 441-462.
25. Trucizna czy zamach-gwałtowana śmierć władców Piastowskich okresu monarchii patrymonialnej (X-początek XIV w. w świetle źródeł narracyjnych", w: Śmierć w dziejach człowieka. Starożytność i średniowiecze. Mare Integrans. Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego, red. M. Franz, K. Kościelniak, Z. Pilarczyk, Toruń 2016, s. 126-145.
26. Щербец – средневековая история коронационного меча польских королей (некоторые замечания о первом пястовском владельце меча), w: «Мир оружия: история, герои, коллекции», Тула 2016, s. 433-440.
27. Równi władcom? - jeszcze o symbolice konia na XIII-wiecznych pieczęciach polskich możnowładców (na tle pieczęci książęcych) w: Zwierzęta w historii, literaturze i sztuce Europy, red. S. Konarska-Zimnicka, L. Kostuch, B. Wojciechowska, Kielce 2017, s. 167-186.
28. Wojownik, obrońca wiary i uciśnionych? Wzorce rycerskie w świetle średniowiecznych przekazów narracyjnych, w: Ethos rycerski w kulturze: tradycje i kontynuacje. Tom 1, W kręgu średniowiecza, red. T. Banaś-Korniak, B. Stuchlik-Surowiak, Katowice 2017, s. 157-183.
29. XIII-wieczni Piastowie mazowieccy-książęta nieudolni czy niedoceniani. Próba oceny, w: Dziedzictwo książąt mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze, red. J. Grabowski, R. Mroczek, P. Mrozowski, Warszawa 2017.
30. Codziennie przyjemności piastowskich księżnych (X-XIV w.), w: Homo ludens. Zabawki i rozrywki na co dzień i od święta w dziejach krajów Europy Środkowej i ich sąsiadów, red. A. Teterycz-Puzio, W. Bejdy, przy współpracy L. Kościelaka, Słupsk 2017, s. 109-122
31. Więzy krwi czy rządza władzy. Postawa piastowskich książąt okresu rozbicia dzielnicowego wobec księżnych wdów sprawujących rządy opiekuńcze, w: Ojcowie i synowie. O tron władzę i dziedzictwo. W 700. Rocznicę narodzin Karola IV Luksemburskiego króla czeskiego i cesarza 1316-1378, red. B. Możejko, A. Paner, Gdańsk 2018, s. 41-64.
32. Illustrissima ducissa. O władzy kobiet w średniowiecznym świecie mężczyzn (w odniesieniu do ziem polskich), w: Horyzonty i perspektywy edukacji równościowej, red. G. Piekarski, M. A. Sałapata, Gdańsk 2018, s. 49-74.
33. Regency of Piast Duchesses-Mothers’ Government on Theirsons Behalf, w: Prawa kobiet dawniej i dziś. W 100-lecie nadania praw wyborczych kobietom w Polsce, red. A. Teterycz-Puzio, W. Kamińska, Słupsk 2020, s. 9-18.
34. Wzorzec ustrojowy na ziemiach Gryfitów (koniec XII-początek XIII w.) i jego oddziaływanie na organizację księstw piastowskich, w: Wielkie Pomorze. Gryfici oraz ich dziedzictwo. Wieloautorska praca monograficzna, red. D. Kalinowski, Słupsk-Gdańsk 2021, s. 35-50.
35. Działalność Ottona z Bambergu na ziemiach polskich w świetle średniowiecznych źródeł narracyjnych, w: Święty Otton. Apostoł Pomorza. Monograficzna praca wieloautorska, Słupsk –Wejherowo 2021, s. 37-52.
36. Pacoslaus magnus qui et mediator – wpływ małopolskiego możnowładcy Pakosława Starego na politykę książąt krakowsko-sandomierskich w pierwszej połowie XIII wieku, w: Skryptorium. Prace historyczne ofiarowane profesorowi Tomaszowi Nowakowskiemu, red. D. Dąbrowski, D. Karczewski, M. G. Zieliński, Bydgoszcz 2021, s. 343-363.
Redakcja prac zbiorowych:
1. A Pomerania ad ultimas teras. Studia dedykowane Barbarze Popielas-Szultce w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, red. A. Teterycz-Puzio, J. Sochacki, Słupsk 2011, ss. 593.
2. Na szlakach dwóch światów. Studia ofiarowane Profesorowi Jerzemu Hauzińskiemu, red. A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2016, s. 867.
3. Via viatores qaerit. Mobilność społeczna w dziejach krajów Grupy Wyszehradzkiej, red. A. Teterycz-Puzio, E. Łączyńska, L. Koscielak, Słupsk 2016, ss. 637.
4. Polska i jej sąsiedzi na przestrzeni wieków. Prace słupskich doktorantów, zeszyt 1,red. W. Skóra, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2017, ss. 214.
5. Polska i jej sąsiedzi na przestrzeni wieków. Prace doktorantów historii. Na wojnie i w czasach pokoju, z. 2, red. W. Skóra, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2018, ss. 254.
6. Polska i jej sąsiedzi na przestrzeni wieków. Prace doktorantów historii. Ludzie, przedmioty, interakcje, z. 3, red. W. Skóra, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2019, ss. 347.
7. Prawa kobiet dawniej i dziś. W 100-lecie nadania praw wyborczych kobietom w Polsce, red. A. Teterycz-Puzio, W. Kamińska, Słupsk 2020, ss. 254.
8. Polska i jej sąsiedzi na przestrzeni wieków. Prace doktorantów historii. Życie codzienne, z. 4, red. W. Skóra, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2020, ss. 361.
9. Słupsk i ziemia słupska od średniowiecza do współczesności, red. W. Skóra, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2021, ss. 473.
10. Polska i jej sąsiedzi na przestrzeni wieków. Prace doktorantów historii. Morze, Pomorze, kraje sąsiednie, z. 5, red. W. Skóra, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2021, ss. 252.
11. Polska i jej sąsiedzi na przestrzeni wieków. Prace doktorantów historii. Przekazy. Relacje. Zależności, z. 6, red. W. Skóra, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2022, ss. 284.
12. Morze, Pomorze i my, red. A. Teterycz-Puzio, P. Jędrzejewska, Słupsk 2022 [w druku]
Sprawozdania
Sprawozdanie z konferencji „Homo ludens. Zabawy i rozrywki na co dzień i od święta w dziejach krajów Europy Środkowej i ich sąsiadów. „Zabawy i Zabawki. Studia Antropologiczne”, t. XIV, 2016, s. 254-265.